Գիտնականները պարզել են, որ «պարապության» ժամանակահատվածները՝ երբ մենք դադարում ենք կենտրոնանալ ինչ-որ բանի վրա և թողնում ենք մեր մտքերը թափառեն, օգնում են նվազեցնել սթրեսը և բարելավել ճանաչողական ունակությունները։ Դրա մասին, news.am-ի փոխանցմամբ, գրում է The Conversation բժշկագիտական  պորտալը։

«Պարապության» գաղափարն ուշադրության վերականգնման տեսության (Attention Restoration Theory, ART) հիմքն է, որը 1989 թվականին առաջարկել են հոգեբաններ Ռեյչըլ և Սթիվեն Կապլանները։ Նրանք առանձնացրել են ուշադրության երկու տեսակ՝ ուղղված՝ պահանջելով ջանք և կենտրոնացում, օրինակ՝ աշխատելիս կամ տեղեկություններ ուսումնասիրելիս, և չուղղորդված, երբ ուշադրությունը նրբորեն ներգրավվում է բնության ձայներին կամ մեր շրջապատի շարժումներին՝ առանց մեր կողմից որևէ ջանքի գործադրման։

Չուղղորդված ուշադրության համար ժամանակ չունենալը հանգեցնում է «ուշադրության հոգնածության»՝ վիճակի, երբ կենտրոնանալը դառնում է ավելի ու ավելի դժվար, իսկ շեղող գործոնները մեզ ավելի արագ են գրավում։ Երբ նախկինում ավտոբուսի կանգառում կամ հերթում սպասելու պահերը ուղեղին հնարավորություն էին տալիս «վերագործարկվել», այժմ սմարթֆոնները յուրաքանչյուր դադարը լրացնում են տեղեկությունների ինտենսիվ հոսքով՝ հանգստանալու տարածք չթողնելով։

Հետազոտությունները հաստատում են, որ բնության մեջ անցկացրած ժամանակը նվազեցնում է ուղեղի այն հատվածի՝ ամիգդալայի ակտիվությունը, որը կապված է սթրեսի և անհանգստության հետ, բարելավում է տրամադրությունը և մեծացնում կենտրոնանալու ունակությունը: Փորձերը ցույց են տվել, որ նույնիսկ տասը րոպե բնության մասին խորհրդածելը բավարար է ճանաչողական թեստերի արդյունքները բարելավելու և ուշադրության հոգնածությունը նվազեցնելու համար։ 

Տեսությունը կարելի է ինքնուրույն ստուգել. Դրա համար պետք է ընտրել կանաչ տարածք՝ այգի, ափ կամ անտառային արահետ՝ և մի կողմ դնել հեռախոսը: Նույնիսկ առօրյա կյանքում, ձանձրալի պահերը լրահոսը թերթելով լցնելու փոխարեն, կարելի է թույլ տալ, որ մտքերը ազատորեն թափառեն։

Հետազոտողների համոզմամբ՝ դա ուղեղի «տեխնիկական սպասարկումն» է, որն անհրաժեշտ է դրա արդյունավետ աշխատանքի համար: