Միացյալ Թագավորության Մոնմուտշիր կոմսությունում դպրոցները միավորվել են անսովոր նախաձեռնությամբ՝ կոչ անելով ծնողներին չգնել սմարթֆոններ 14 տարեկանից փոքր երեխաների համար: Այս քայլը պայմանավորված է կիբերհաշմանդամության, հոգեկան առողջության խնդիրների և գաջեթների նկատմամբ չափից ավելի կախվածության մասին աճող մտահոգություններով, որը, ըստ հետազոտությունների, օրական հասնում է ութ ժամի: Պետական և մասնավոր դպրոցների ավելի քան 9000 աշակերտներ ընդգրկող այս արշավը դարձել է երկրում նման համակարգված առաջին ջանքը: 

Նախաձեռնության պատճառները

Մոնմուտշիրի դպրոցներից մեկի տնօրեն Հյուգո Հատչինսոնը նշել է, որ շատ աշակերտներ գիշերները երկու, երեք կամ նույնիսկ չորս ժամ անցկացնում են համացանցում, ինչը լուրջ ազդեցություն է ունենում նրանց առաջադիմության և ընդհանուր բարեկեցության վրա: Սմարթֆոնների չափից ավելի օգտագործումը կապված է երեխաների մոտ անհանգստության, դեպրեսիայի և այլ հոգեկան խանգարումների աճի հետ: Թեև դպրոցները չեն կարող վերահսկել, թե ինչպես են երեխաները տանը օգտագործում գաջեթները, նրանք որոշել են աջակցել ծնողներին՝ կոչ անելով սահմանափակել սմարթֆոնների հասանելիությունը: 

Նախաձեռնությունն ընդգծում է, որ սմարթֆոնների վաղ օգտագործումը երեխաներին խոցելի է դարձնում կիբերհաշմանդամության և համացանցում ապատեղեկատվության նկատմամբ: 11-ամյա աշակերտ Լիլիի խոսքով՝ 14-15 տարեկանը ավելի հարմար տարիք է առաջին սմարթֆոնը գնելու համար, քանի որ այդ ժամանակ երեխաներն ավելի լավ են տարբերում ճշմարիտ տեղեկատվությունը կեղծից: 

Ծնողների և երեխաների արձագանքը

Նախաձեռնությունը արձագանք է գտել բազմաթիվ ծնողների մոտ: Օրինակ՝ 12-ամյա տղայի մայր Էմման պատմել է, որ իրեն մեղավոր էր զգում՝ հաշմանդամությունից խուսափելու համար որդուն սմարթֆոն չտալով, քանի որ նա իրեն «մերժված» էր զգում ընկերների մեջ: Այժմ, երբ դպրոցները սատարել են այս մոտեցումը, նա առաջարկել է որդուն կոճակային հեռախոս՝ զանգերի և SMS-ների համար, ինչը նվազեցրել է ընտանիքի վրա ճնշումը: Մյուս ծնողները, ընդհակառակը, սահմանափակումները վիճահարույց են համարում: Նիկոլաս Դորքինգսը, ում որդին սմարթֆոն օգտագործում է ութ տարեկանից, վստահ է, որ գաջեթները երիտասարդների շփման անբաժանելի մասն են, և իր երեխան պատասխանատվությամբ է օգտագործում սարքը: 

Աշակերտներն էլ տարբեր կարծիքներ են հայտնում: Լիլին սատարում է սմարթֆոնի գնումը հետաձգելու գաղափարին, իսկ նրա դասընկերուհի Մորգանը նույնիսկ հրաժարվել է իր գաջեթից՝ նկատելով, որ այն շեղում է իրեն գրքեր կարդալուց և բացօթյա ակտիվ խաղերից:

Մոնմուտշիրի նախաձեռնությունը բարձրացնում է երեխաների կյանքում տեխնոլոգիաների դերի մասին ավելի լայն հարց: Սմարթֆոնները հնարավորություն են տալիս մուտք գործել հսկայական տեղեկատվություն և սոցիալական ցանցեր, բայց նաև առաջացնում են կախվածություն և խոչընդոտում սոցիալական հմտությունների զարգացմանը: Հատչինսոնի խոսքով՝ գաջեթներից կախվածությունը խորացնում է հոգեկան խնդիրները, իսկ ծնողների վրա ճնշումը, որ իրենց երեխան առանց սմարթֆոնի կդառնա «սպիտակ ագռավ», միայն սրում է իրավիճակը: Արշավն ուղղված է ընտանիքներին աջակցելուն՝ ստեղծելով միասնական կանոններ ամբողջ համայնքի համար: 

Հետազոտությունները հաստատում են մանկավարժների մտահոգությունները: Ըստ տվյալների՝ բրիտանացի երեխաները միջինում օրական մինչև ութ ժամ են անցկացնում էկրանների առջև, ինչն ազդում է նրանց քնի, ուշադրության և հուզական վիճակի վրա: Մոնմուտշիրի նախաձեռնությունը փորձ է փոխել այս միտումը՝ առաջարկելով ծնողներին և երեխաներին տեխնոլոգիաների օգտագործման այլընտրանքային մոտեցում: 

Սմարթֆոնների այլընտրանքներ

Որպես սմարթֆոնների փոխարինում՝ դպրոցներն ու ծնողներն առաջարկում են կոճակային հեռախոսներ, որոնք թույլ են տալիս երեխաներին մնալ կապի մեջ, բայց սահմանափակում են համացանցի և սոցիալական ցանցերի հասանելիությունը: Նման սարքերն օգնում են պահպանել հիմնական հաղորդակցությունը՝ առանց կախվածության կամ վնասակար բովանդակության ազդեցության ռիսկի: Բացի այդ, մանկավարժները կոչ են անում ծնողներին խրախուսել երեխաներին կարդալ, զբաղվել սպորտով և այլ գործողություններով, որոնք զարգացնում են ստեղծագործական և սոցիալական հմտությունները: 

Եզրակացություն

Մոնմուտշիրի դպրոցների նախաձեռնությունը, որով կոչ է արվում չգնել սմարթֆոններ 14 տարեկանից փոքր երեխաների համար, կարևոր քայլ է գաջեթների չափից ավելի օգտագործման բացասական հետևանքների դեմ պայքարում: Այն ընդգծում է խնդրի լուծման համար համայնքային մոտեցման անհրաժեշտությունը՝ աջակցելով ծնողներին և օգնելով երեխաներին հաղթահարել սոցիալական նորմերի ճնշումը: Թեև ծնողների և երեխաների կարծիքները բաժանվել են, արշավն արդեն իսկ քննարկում է առաջացրել տեխնոլոգիաների օգտագործումը և աճող սերնդի բարեկեցությունը հավասարակշռելու մասին: Այս փորձը կարող է օրինակ դառնալ այլ տարածաշրջանների համար, որոնք ձգտում են պաշտպանել երեխաներին թվային կախվածությունից: