1990-ականների վերջին Ռանդալ Ռաքսոնն արդեն փորձարկել էր Մանհեթենի բնակարանային կյանքը, այդ թվում՝ Սենթրալ Փարք Ուեսթում գտնվողը։ Սակայն մի գիշերն ընդմիշտ փոխեց նրա պատկերացումները քաղաքի մասին, հաղորդում է NYP-ն։ 

«Ես գնացի երեկույթի մեկի քաղաքային տանը», - The Post-ին ասել է 66-ամյա Ռաքսոնը։ «Ես մտածեցի. «Սա բոլոր աշխարհներից լավագույնն է։ Այն նման է այն տանը, որտեղ ես մեծացել եմ, բայց հենց Մանհեթենում»։

Շուտով Ռաքսոնը, որը հիմնադրել էր ապահովագրական և ֆինանսական ծառայությունների հսկա AIG-ի համար ածանցյալների բիզնեսը, սկսեց փնտրել իր սեփական քաղաքային տունը՝ չգիտակցելով, որ պատահաբար հանդիպել էր Նյու Յորքի ճարտարապետական ժառանգության հազվագյուտ մի կտորի։ 

Որոնումը հեշտ չէր։ Խոհանոցները գտնվում էին նկուղներում, որտեղ անձնակազմը պատրաստում էր, իսկ վերին հարկերում ցածր առաստաղներ կային, որտեղ ապրում էին ծառաները։

Վերջապես նա գտավ 349 W. 86th St. հասցեն, կամ, ավելի ճշգրիտ, այն, ինչ մնացել էր դրանից։

Ոսկե դարաշրջանի մի ժամանակ Բո-Ար ձմեռային այգի հանդիսացող շենքը չուներ տանիք, աստիճաններ և լի էր առնետներով ու աղավնիներով։ Շինարարներից մեկը նախատեսել էր այնտեղ կառուցել 15 հարկանի բնակարան, բայց հարևանները դատի տվեցին լույսը խոչընդոտելու համար։ 

Ռաքսոնը առանձնատունը գնել է 1999 թվականին 1.4 միլիոն դոլարով՝ գիտակցելով, որ ոչ միայն տուն է գտել, այլև փրկել է ճարտարապետության հազվագյուտ ստեղծագործությունը ոչնչացումից։

Չորս տարվա վերականգնումը պահպանել է կրաքարե ճակատը և ամբողջությամբ վերափոխել ինտերիերը։ Այսօր 1901 թվականին կառուցված 11,500 քառակուսի ոտնաչափ մակերեսով ավարտված տունը վաճառքի է հանվել 29.75 միլիոն դոլարով և համատեղում է պատմական ձևականությունը ժամանակակից բնակելի տարածքների հետ։ «Ինձ դուր է գալիս, որ կարողացա ինտերիերը ձևավորել պատմական ձևով՝ պահպանելով այն մասերը, որոնք անվնաս էին», - ասում է Ռաքսոնը։ «Քաղաքում տանը ապրելու և երկու աշխարհներից լավագույնը ունենալու գաղափարը իսկապես ոգեշնչող է»։ 

Նրա տունը շուկայում առկա ոսկե դարաշրջանի իրական առանձնատներից մեկն է։ Վերջին վեց ամիսների ընթացքում առնվազն հինգը վաճառքի են հանվել, իսկ մյուսները վաճառվել են տպավորիչ գներով։

Այս տների ժողովրդականությունը համընկնում է HBO-ի «Ոսկե դարաշրջան» հաղորդման նոր եթերաշրջանի թողարկման հետ, որը ավելի լայն լսարանի է ներկայացնում 19-րդ դարի վերջի մեծ ճարտարապետությունը։

«Այս տները կրկին նորաձև են», - ասում է Քեյթի Ֆրանկլինը, որը մասնակցել է մի քանի առանձնատների վաճառքի։ «Մարդիկ ցանկանում են ավելի շատ տարածք, հատկապես համավարակից հետո։ Եվ որոշ մարդիկ պարզապես ցանկանում են ունենալ հազվագյուտ մի բան»։ 

Լիդիա Սասեկը, որը զբաղվում է Ռաքսոնի տան վաճառքով, նշում է գաղտնիության կարևորությունը։ «Մարդիկ գնահատում են իրենց գաղտնիությունը հիմա և չեն ցանկանում բախվել անծանոթների։ Սա քաղաքի կենտրոնում գտնվող մասնավոր տան ևս մեկ առավելություն է»։ 

Ոսկե դարաշրջանը (մոտավորապես քաղաքացիական պատերազմից մինչև 20-րդ դարի սկիզբ) այն ժամանակն էր, երբ նորահարուստները ձգտում էին գերազանցել միմյանց քարի, մարմարի և վիտրաժների մեջ։ Ճարտարապետ Սեմ Ուայթը նշում է. «Հարուստները միշտ կառուցում էին մեծ տներ՝ ոգեշնչված եվրոպական պալատներից»։ 

1900 թվականին Հինգերորդ պողոտայում՝ 57-րդ և 96-րդ փողոցների միջև, կարող էր լինել 150-160 առանձնատուն, այսօր մնացել է մոտ 15-ը։ Սկզբում շքեղ տները փոխարինվեցին բնակարաններով (Դակոտա, 1884), և հին առանձնատների մեծ մասը քանդվեց կամ վերածվեց ակումբների, թանգարանների և հաստատությունների։ 

Մնացած տների շուկան կայուն է։ Գնորդները գնահատում են ոչ միայն քառակուսի մետրը, այլև պատմությունը։ «Այս տները նման են թանգարանային նմուշների», - ասում է Կորկորանից Սյու Չիանգը։ «Արտաքին ճարտարապետությունը պահպանելով՝ դուք կարող եք ամբողջությամբ արդիականացնել ինտերիերը։ Դրանց հազվագյուտությունը միայն ավելացնում է դրանց արժեքը»։ 

Ոսկե դարաշրջանը Նյու Յորքում թողեց ժառանգություն, որը արժեքավոր է և՛ պատմականորեն, և՛ ֆինանսապես, իսկ ոմանց համար՝ որպես ճաշակի և կարգավիճակի հայտարարություն, որը կտևի տարիներ։