ԱՄՆ կատարելիք իր ծրագրված այցի և ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի ու Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ հանդիպման ժամանակ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կարող է հուշագիր ստորագրել այսպես կոչված Զանգեզուրի միջանցքի վերաբերյալ, սակայն դա չի համապատասխանում Հայաստանի շահերին, РИА Новости-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է Ռուսաստանի հայերի միության ղեկավար Արա Աբրահամյանը։
«Ամենայն հավանականությամբ, դատելով ստացված տեղեկություններից, խոսքը միջանցքի մասին է: Ալիևն, ըստ երևույթին, պայմանավորվել է Թրամփի հետ՝ բարի գործ է արել ամերիկացիների համար՝ այդ միջանցքը հանձնել ԱՄՆ վերահսկողությանը։ Հակառակ դեպքում, ինչո՞ւ այնտեղ հրավիրել Փաշինյանին։ Փաշինյանը տարիներ շարունակ փորձել է հանդիպել Թրամփի հետ, բայց երբեք չի հաջողվել», - հայտարարել է Արա Աբրահամյանը։
Նա հիշեցրել է, որ մամուլում հրապարակումներ են եղել, որ ըստ ԱՄՆ ծրագրի՝ այս միջանցքը կլինի ամերիկյան զինվորականների կամ մասնավոր ռազմական ընկերությունների վերահսկողության տակ։
Աբրահամյանի գնատամամբ՝ նման պայմանավորվածությունները չեն համապատասխանում Հայաստանի շահերին, մինչդեռ այդ ռազմավարական կարևոր մայրուղին ինքնուրույն կամ Ռուսաստանի հետ համատեղ կառավարելու դեպքում կշահեր։
«Ի՞նչ շահ ունի այսօր Հայաստանը։ Այսօր Հայաստանը պետք է միջոցներ ստանա բազմաթիվ սոցիալական և տնտեսական խնդիրներ լուծելու համար։ Ինչո՞ւ չկառավարել ճանապարհն ինքնուրույն։ Դա կլիներ իրական, կարգին գումար։ Կամ Ռուսաստանի հետ համատեղ։ Բայց ոչ, անպայման պետք է հրավիրել ամերիկացիներին»,- նշել է Աբրահամյանը։
Նա ենթադրում է, որ Փաշինյանն, ըստ ամենայնի, այդ քայլին դիմել է Ադրբեջանից, Թուրքիայից կամ Միացյալ Նահանգներից որոշակի անձնական երաշխիքներ ստանալուց հետո։ «Նա ամբողջովին կատարում է այն, ինչ իրեն թելադրում են Թուրքիան և Բաքուն։ Եվ նա գործում է նրանց շահերից ելնելով։ Հնարավոր է՝ նա որոշակի երաշխիքներ է ստացել ամերիկացիներից, բայց մենք գիտենք, թե իրականում նրանք ինչպես են կատարում իրենց երաշխիքները»,- նշել է նա։
Վաղը նախագահ Ալիևը և վարչապետ Փաշինյանը կմիանան ինձ Սպիտակ տանը՝ պաշտոնական խաղաղության ստորագրման արարողության համար. այս մասին Truth Social սոցկայքում գրել է ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը:
«Անհամբեր սպասում եմ վաղը Սպիտակ տանը պատմական խաղաղության գագաթնաժողովին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին հյուրընկալելուն: Այս երկու պետությունները տարիներ շարունակ պատերազմել են, ինչի հետևանքով զոհվել են հազարավոր մարդիկ: Շատ առաջնորդներ փորձել են ավարտել պատերազմը, բայց ապարդյուն... Իմ վարչակազմը բավականին երկար ժամանակ համագործակցել է երկու կողմերի հետ։ Վաղը նախագահ Ալիևն ու վարչապետ Փաշինյանը կմիանան ինձ Սպիտակ տանը՝ Խաղաղության ստորագրման պաշտոնական արարողության համար:
ԱՄՆ-ն նաև երկկողմ համաձայնագրեր կստորագրի երկու երկրների հետ՝ միասին տնտեսական հնարավորություններին հետամուտ լինելու համար, որպեսզի մենք կարողանանք լիովին բացահայտել Հարավային Կովկասի ներուժը։
Ես հպարտ եմ այս քաջ առաջնորդներով, որոնք ճիշտ որոշում են կայացրել Հայաստանի և Ադրբեջանի հիանալի ժողովուրդների համար։ Դա լինելու է պատմական օր Հայաստանի, Ադրբեջանի, Միացյալ Նահանգների և աշխարհի համար»,-գրել է նա։
Հիշեցնենք, որ օգոստոսի 8-ին, Երևանի ժամանակով 23:20 -ին Վաշինգտոնում տեղի կունենա Թրամփ-Ալիև հանդիպում, 00:00-ին՝ Եռակողմ հանդիպում:
Նշենք, որ ավելի վաղ հայտնել էինք, որ օգոստոսի 8-ին՝ Վաշինգտոնի ժամանակով 14:30-ին, իսկ Հայաստանի ժամանակով 22:30-ին, տեղի կունենա ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հանդիպումը:
Օգոստոսի 8-ին՝ Վաշինգտոնի ժամանակով 14:30-ին, իսկ Հայաստանի ժամանակով 22:30-ին, տեղի կունենա ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հանդիպումը:
Այս մասին Վաշինգտոնից հայտնում է «Լուրեր»-ի թղթակիցը:
Հիշեցնենք, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորած պատվիրակությունը գտնվում է ԱՄՆ-ում։ Պատվիրակության կազմում են արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը, վարչապետի աշխատակազմի ղեկավար Արայիկ Հարությունյանը, անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը, ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության ղեկավար Հայկ Կոնջորյանը, բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը:
Օգոստոսի 8-ին, Երևանի ժամանակով 23:20 -ին Վաշինգտոնում տեղի կունենա Թրամփ-Ալիև հանդիպում, 00:00-ին՝ Եռակողմ հանդիպում:
Նշենք, որ ավելի վաղ հայտնել էինք, որ օգոստոսի 8-ին՝ Վաշինգտոնի ժամանակով 14:30-ին, իսկ Հայաստանի ժամանակով 22:30-ին, տեղի կունենա ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հանդիպումը:
Երանի՜ խաղաղարարներին, որովհետև նրանք Աստծու որդիներ պիտի կոչվեն. Մատթ. 5.9., սոցիալական ցանցի իր էջերում գրել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը:
Հիշեցնենք, որ Փաշինյանը գտնվում է Վաշինգտոնում, որտեղ նախատեսված է եռակողմ՝ Փաշինյան-Թրամփ-Ալիև հանդիպում:
Ամերիկայի Հայ Դատի Հանձնախումբն այս շաբաթ Սպիտակ տանն անցկացվելիք Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև գագաթնաժողովին մասնակցող բոլոր կողմերին կոչ է արել ձգտել երկարատև խաղաղության՝ հինված արդարության, պատասխանատվության զգացման, էթնիկ մաքրման ենթարկված հայերի իրենց տները վերադարձի և Հայաստանի անվտանգության ու ինքնիշխանության պաշտպանության վրա, գրում է Horizon Weekly-ն։
«Հայերը ցանկանում են իրական խաղաղություն,- հայտարարել է Ամերիկայի Հայ Դատի Հանձնախմբի գործադիր տնօրեն Արամ Համբարյանը։ -Լեռնային Ղարաբաղի ոչնչացումը խաղաղություն չէ։ Էթնիկ զտման կարգավորումը խաղաղություն չէ։ Քրիստոնեական սրբավայրերից հրաժարվելը խաղաղություն չէ։ Պատանդներից հրաժարվելը խաղաղություն չէ։ Հայաստանի ադրբեջանական բռնազավթման ընդունումը խաղաղություն չէ։ Ատրճանակի փողի տակ ձեռք բերված խաղաղությունը խաղաղություն չէ»։
Ամերիկայի Հայ Դատի Հանձնախումբը մտահոգված է, որ հանդիպումների արդյունքում հրապարակված ցանկացած հայտարարություն կամ համաձայնագիր չի անդրադառնում հիմնական առաջնահերթություններին, դրանց թվում՝ հայերի՝ Լեռնային Ղարաբաղում (Արցախ) իրենց տները վերադառնալու իրավունքին, Ադրբեջանի կողմից հայ գերիների և պատանդների ազատ արձակմանը, հայկական քրիստոնեական սրբավայրերի միջազգային պաշտպանությանը և Ադրբեջանի կողմից ինքնիշխան հայկական տարածքի ռազմական օկուպացիայի դադարեցմանը։
«Ցանկացած համաձայնագիր, որը կարգավորում և այնուհետև պաշտոնապես ամրապնդում է Լեռնային Ղարաբաղից 150 հազար հայերի բռնի տեղահանումը, քայլ է դեպի ադրբեջանական ագրեսիայի վերսկսում,- հայտարարել է Համբարյանը: -Ճշմարիտ խաղաղությունը պահանջում է վերադարձի իրավունք, պատանդների ազատ արձակում, քրիստոնեական սրբավայրերի պաշտպանություն, Հայաստանից օտարերկրյա զորքերի դուրսբերում և պատասխանատվություն ռազմական հանցագործությունների համար»։
Ամերիկայի Հայ Դատի Հանձնախումբը հայտարարել է իր անհամաձայնությունը այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքի» վերաբերյալ Ադրբեջանի պահանջներին. վտանգավոր առաջարկին, որը ենթադրում է արտատարածքային հասանելիություն Հայաստանի Սյունիքի մարզի միջոցով: Նման միջանցքը վտանգելու է Հայաստանի անվտանգությունն ու ինքնիշխանությունը։
Ամերիկահայ ընտրողները, անկախ իրենց քաղաքական հակումներից, խորապես կասկածամիտ են մնում Միացյալ Նահագների աջակցությունը վայելող ցանկացած գործարքի նկատմամբ, որը խրախուսում է Ադրբեջանի ագրեսիան՝ միաժամանակ ստիպելով Հայաստանին միակողմանի զիջումներ անել տարածքի, անվտանգության և ինքնիշխանության հարցում: Այդ մտահոգություններն արձագանք են գտնում հիմնական տատանվող նահանգներում, որտեղ հայերի մասնակցությունը քաղաքացիական կյանքում վճռորոշ դեր է խաղացել վերջին ընտրություններում։
«Եթե Վաշինգտոնը ցանկանում է ստանձնել Հարավային Կովկասում խաղաղության միջնորդության վաստակը, պետք է ապահովի, որ այս խաղաղության համաձայնագիրը լինի իրական, հիմնված լինի պատասխանատվության վրա և չպարտադրվի Հայաստանին,- հայտարարել է Համբարյանը։ -Ամերիկահայերը՝ այս հարցում ամենամեծ շահագրգռվածություն ունեցող ԱՄՆ քաղաքացիները, կտրականապես դեմ են ցանկացած համաձայնագրի, որը զոհաբերում է արդարադատությունը ի հաճույս հարմարակեցության կամ վտանգի է ենթարկում հայերի կյանքը»։
ՀՀ Ներքին գործերի նախարար Արփինե Սարգսյանի և ՀՀ ՆԳՆ նախարարի տեղակալ, ոստիկանության պետ Արամ Ղազարյանի՝ վերջին ամիսների մարզային քրեական վարչությունների և համայնքային ոստիկանության բաժինների աշխատակիցների հետ ամփոփումների ժամանակ խիստ հանձնարարական է տրվել, որ ոստիկանությունը պետք է նաև ակտիվ պայքար տանի ապօրինի ձեռնարկատիրական գործունեության դեմ։ Այս մասին հայտնում է Shamshyan.com-ը։
Ինչպես հայտնում է ֆոտոլրագրող Գագիկ Շամշյանը, Ա․ Սարգսյանի և Ա․ Ղազարյանի խիստ հանձնարարականները կարծես թե տեղ են հասել։ Դրա արդյունքում ՀՀ ՆԳՆ ոստիկանության քրեական ոստիկանության գլխավոր վարչության և մարզերի քրեական վարչությունների ծառայողները բարձր ցուցանիշներ են գրանցել ապօրինի ձեռնարկատիրական գործունեության դեմ պայքարում։
Օգոստոսի 5-ին ՀՀ ՆԳՆ ոստիկանության քրեական ոստիկանության գլխավոր վարչության Լոռու մարզային վարչության հատկապես կարևոր գործերով ավագ քրեական ոստիկանն օպերատիվ տեղեկություններ է ստացել, որ Վանաձոր քաղաքում 45-ամյա մի կին ապօրինի շշալցնում և վաճառում է տարբեր տեսակի ոգելից խմիչքներ՝ օգտագործելով գործարանային պիտակներն ու խցանները։
Նույն օրը քրեական ոստիկանները ժամանել են այդ կնոջ բնակության վայր, և տեղում պարզվել է, որ օպերատիվ տեղեկությունները հավաստի էին։
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը հրաժարվել է հաստատել այն տեղեկությունները, որ նախագահ Դոնալդ Թրամփը, իբր, Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ հանդիպման համար պայման է դրել Վլադիմիր Զելենսկու հետ հանդիպման մասին։
«Կարող եմ միայն ասել, որ, ինչպես ասել է պետքարտուղարը, մենք շարունակում ենք սերտորեն շփվել մեր եվրոպացի գործընկերների և Ուկրաինայի հետ», – ասել է Պետդեպարտամենտի մամուլի խոսնակի գլխավոր տեղակալ Թոմի Պիգոթը ճեպազրույցի ժամանակ, երբ խնդրել են հաստատել կամ հերքել այս պնդումը։
Սպիտակ տան անանուն աղբյուրը ավելի վաղ Թրամփի և Պուտինի հանդիպման հնարավորությունը կապել էր Զելենսկու հետ հանդիպման հեռանկարի հետ, հինգշաբթի օրը հաղորդել էր New York Post-ը։
2025 թվականի երկրորդ եռամսյակում Վրաստան է այցելել 1,8 միլիոն ճանապարհորդ, ինչը 6,9%-ով ավելի է, քան 2024 թվականին:
Ընդհանուր առմամբ կատարվել է 1,3 միլիոն զբոսաշրջիկային այցելություն, ինչը 10,7%-ով ավելի է, քան նախորդ տարի։ Այցելությունների հիմնական նպատակներն էին հանգիստը, զվարճանքը, հարազատներին և ընկերներին այցելելը։
Ամենից հաճախ զբոսաշրջիկներ են ժամանել Ռուսաստանից՝ 309,4 հազար, ինչը կազմում է այցելուների ընդհանուր թվի 22,4%-ը, հաղորդում է «Sputnik Грузия»-ն։ Նրանց հաջորդում են Թուրքիան (17,6%) և Հայաստանը (10,8%), հաղորդում է երկրի Վիճակագրական ծառայությունը։
Factor TV-ի տեղեկություններով՝ ուրբաթ օրը կայանալիք Դոնալդ Թրամփ – Նիկոլ Փաշինյան – Իլհամ Ալիև հանդիպման ժամանակ ստորագրվելու է 3 փաստաթուղթ։ Բացառիկ մանրամասներ ենք ներկայացնում ստորագրվելիք փաստաթղթերի մասին։ Համաձայն մեր աղբյուրների՝ առաջին փաստաթուղթը ստորագրելու են արտգործնախարարներ Արարատ Միրզոյանը և Ջեյհուն Բայրամովը, որով Հայաստանը և Ադրբեջանը համաձայնություն են հայտնում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբից համատեղ դուրս գալու մասին։ Հիշեցնենք, ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը ստեղծվել էր ղարաբաղյան կոնֆլիկտը լուծելու նպատակով՝ ԵԱՀԽ-ի անդամ երկրների համաժողովի որոշմամբ։ Թե՛ Հայաստանը, թե՛ Ադրբեջանը համաձայնել էին մասնակցել Մինսկի գործընթացին՝ որպես կողմեր, և ոչ թե որպես նախաձեռնողներ։
Ուրբաթ օրը ստորագրվելիք փաստաթղթով երկու երկրները, ըստ էության, արձանագրում են այդ ձևաչափի գործողության ավարտը։ Երկրորդ փաստաթուղթը ստորագրելու են Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը, որը լինելու է «Թրամփի երթուղի՝ ուղի միջազգային խաղաղության և բարգավաճման համար» ծրագրի շուրջ, որը հակիրճ անվանվում է TRIPP հապավումով։ Փաստաթղթում չի կիրառվելու «միջանցք» բառը, փոխարենն օգտագործվելու է «ճանապարհ» տերմինը։ Երկրորդ փաստաթղթով Հայաստանը և ԱՄՆ-ն պայմանավորվում են ստեղծել «ՀՀ-ԱՄՆ համատեղ ձեռնարկություն»՝ իբրև իրավահավասար գործընկերներ։ Եթե նախկինում խոսք է եղել ԱՄՆ-ի կողմից Սյունիքի ճանապարհի հնարավոր վարձակալության մասին, ապա այդ տարբերակը դուրս է եկել քննարկումներից, և հայ-ամերիկյան փաստաթուղթը նախատեսում է ամբողջությամբ ուրիշ կարգավորումներ։
Պահպանվելու են Հայաստանի ինքնիշխանությունը և իրավազորությունը ճանապարհի նկատմամբ, ինչպես նաև անձեռնմխելի է մնալու Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը։ Հայաստանն ու ԱՄՆ-ն ստեղծում են համատեղ ձեռնարկություն, որը գրանցվելու է Հայաստանում և հիմնադրվելու է համաձայն Հայաստանի օրենսդրության, գործելու է հայկական օրենսդրության շրջանակներում։ Ըստ էության՝ ԱՄՆ-ն ֆինանսական ներդրումներ է կատարելու Հայաստանի ենթակառուցվածքների ստեղծման հարցում։ Հայաստանը և ԱՄՆ-ն համատեղ կառավարելու են այդ կոնսորցիումը։ ԱՄՆ-ն՝ որպես հայ-ամերիկյան կոնսորցիումի մասնակից կողմ՝ իրավունք կունենա կոմունիկացիոն ենթակառուցվածքների ստեղծման աշխատանքները պատվիրակել շինարարական կազմակերպությունների։ Այդ աշխատանքներին կկարողանան մասնակցել ինչպես ամերիկյան, այնպես էլ հայաստանյան ընկերություններ։ Մեր տեղեկություններով՝ խոսքը երկաթուղային, ավտոմոբիլային ենթակառուցվածքների ստեղծման մասին է։
Ֆինանսական ներդրումները կատարելու է ԱՄՆ-ն։ Այսինքն, ԱՄՆ-ն հանդես է գալիս է որպես պրոցեսի մասնակից և ոչ՝ միանձնյա սեփականատեր, և ֆինանսական մեծ ներդրումներ է կատարելու կոմունիկացիոն ենթակառուցվածքների ստեղծման նպատակով։ Ենթակառուցվածքները ոչ թե միանձնյա ստեղծելու և կառարավելու է ԱՄՆ-ն՝ ինչպես ենթադրվում էր նախկինում, այլ ԱՄՆ-ի և Հայաստանի ստեղծած կոնսորցիումը ձեռնարկվելիք շինաշխատանքները պատվիրակելու է շինարարական կազմակերպությունների (հայկական և ամերիկյան)։ Աշխատանքները ևս իրականացվելու են համաձայն Հայաստանի օրենսդրության։ Հայաստանի և ԱՄՆ-ի կողմից ստեղծվելիք կոնսորցիումը, որը կառավարվելու է երկու երկրների կողմից հավասարության սկզբունքով, իրավունք կունենա ենթակառուցվածքներ կառուցել։ Դա չի ենթադրի տարածքի նկատմամբ սեփականության իրավåունքների օտարում Հայաստան պետության կողմից ԱՄՆ-ին։ Փոխարենը հայ-ամերիկյան բիզնես-կոնսորցիումն իրավունք կունենա այդ նպատակով տարածք վարձակալել և շինաշխատանքներ իրականացնել։
Դա կնշանակի, որ Հայաստանի պետական կառույցները կունենան հասանելիություն կառուցվելիք ենթակառուցվածքների նկատմամբ, ավելին՝ այդ ենթակառուցվածքները կստեղծվեն և կկառավարվեն հայ-ամերիկյան համատեղ կոնսորցիումի կողմից։ ԱՄՆ-ն այս ենթակառուցվածքների վրա չի տեղակայելու զորքեր կամ ուժայիններ, սակայն ԱՄՆ-ն պատասխանատվություն է կրելու, որ ճանապարհը ապահով լինի կոմերցիոն տեղաշարժերի համար։ Ենթադրաբար՝ ՀՀ-ԱՄՆ կոնսորցիումը հանձնարարելու է կազմակերպության՝ տեխնիկական միջոցներով ճանապարհը կառավարել։ Հայաստանի պետական կառույցները իրավունք կունենան այս տարածքում ցանկացած աշխատանք կատարել, քանի որ ճանապարհը շարունակելու է գտնվել ՀՀ ինքնիշխան տարածքում։
Օրինակ, եթե ճանապարհի վրա հանցագործություն տեղի ունենա, Հայաստանի պետական կառույցները մուտք կունենան ճանապարհի վրա և համապատասխան իրավական գործառույթներ կկատարեն, ինչպես ՀՀ-ի այլ տարածքներում։ Հայաստանի օրենքներն ամբողջությամբ տարածվելու են ճանապարհի վրա, և որևէ պարագայում՝ ՀՀ օրենսդրությունը չի կարող շրջանցվել։ Կոնսորցիումի աշխատանքի մանրամասները կշարադրվեն Հայաստանի և ԱՄՆ-ի միջև կնքվելիք պայմանագրով։ Ստորագրվելիք երրորդ փաստաթուղթը չի լինելու Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև Խաղաղության բուն համաձայնագիրը։ Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարները ստորագրելու են շրջանակային համաձայնագիր, որով արձանագրելու են, որ երկու երկրները շարունակելու են աշխատանքներ տանել խաղաղության հասնելու նպատակով։ Երրորդ փաստաթղթով Ադրբեջանն ու Հայաստանը պարտավորություն կստանձնեն, որ ստորագրումից հետո որևէ կողմ չի կարողանա հրաժարվել արդեն իսկ համաձայնեցված Խաղաղության համաձայնագրի 17 հոդվածներից։ Դրանք կհամարվեն վերջնականապես համաձայնեցված և հետագայում փոփոխության կամ հրաժարման ենթակա չեն լինի։