Այս ղեկավարությունը նույնիսկ փոքր – ինչ չի շեղվում Ռուսաստանի ղեկավարության պահանջներից. Մասնագետների խորհրդի հայտարարությունը

Պարզապես զարմանք է պատում, թե որքանով կարելի է հիմնականը երկրորդականից չտարբերել: Հայաստանի համար գլխավոր հարցը (1)՝ պարզել թե ինչո՞ւ են Ադրբեջանին թույլ տալիս անընդհատ խոսել իր տարածքային ամբողջականության մասին, թեև այդ տարածքը ձևավորվել է Հայոց ցեղասպանության արդյունքում։ Եվ գլխավոր հարցը լրացնող (2)՝ ինչո՞ւ Հայաստանը չի խոսում այն մասին, որ միջազգային իրավունքով, ցեղասպանությունների արդյունքում ձևավորված տարածքները չեն կարող օրինական համարվել։

Մասնագետների խորհուրդն առաջարկում է ընդդիմությանը, ասվածը պարզաբանող փաստաթուղթ կազմել և ուղարկել այն բոլոր հնարավոր ատյաններ ու դատարաններ։

(Ես ինքս կարող եմ նման փաստաթուղթ կազմել, բայց շատ ավելի լավ կլինի, եթե դա արվի նման հարցերով զբաղվող մասնագետների կողմից):

Նախ, փաստաթղթում պետք է ՄԱԿ-ին հայց ներկայացվի առ այն, որ նա չի անդրադառնում Նախիջեւանի և Արցախի հայերի նկատմամբ Ադրբեջանի ցեղասպանությունների փաստին՝ տես մեկնաբանություն 1: Դրանով ՄԱԿ – ը միակողմանի առավելություն է տալիս ցեղասպանական պետության տարածքային ամբողջականությանը ահաբեկչության և ցեղասպանության ենթարկված բնակչության նկատմամբ։

Երկրորդ՝ փաստաթուղթը պետք է պարզաբանի, թե ովքեր են ցեղասպանական Ադրբեջանի արդարացման շահառուները։ Այդպիսով, մենք աշխարհին կպարզենք, թե ով է կանգնած ցեղասպանական Ադրբեջանի թիկունքում՝ տես մեկնաբանություն 2:

Երրորդ՝ պետք է պարզաբանել, թե ինչու Հայաստանը նախկինում չի բարձրացրել այդ հարցը, և ինչու ընդդիմությանը պետք է դա անի հիմա՝ տես մեկնաբանություն 3։

Նման փաստաթուղթ կազմելով և ամենատարբեր ատյաններ ուղարկելով, մենք կօգնենք բոլոր ուժերին, որոնք ճշմարտության կողմն են, ճանաչել հայ ժողովրդի, մասնավորապես Արցախի բնակչության իրավունքները։

Մեկնաբանություն 1։ Որևէ պետության տարածքային ամբողջականությունը չի կարող ճանաչվել, եթե այն վատ է վերաբերվում իր բնակչության մի մասին: Դա միջազգային քաղաքականության աքսիոմ է։ Ադրբեջանը ոչ միայն վատ էր վերաբերվում հայերին, այլև (հազար անգամ ավելի վատ) հայերի նկատմամբ ցեղասպանություն և հայրենազրկում իրականացրեց։ Բոլորին է հայտնի, թե ինչպես է Ադրբեջանը Նախիջևանի մարզում (բոլշևիկների և երիտթուրքերի կողմից Ադրբեջանի պրոտեկտորատին հանձնված հայկական ինքնավար մարզ) հայրենազրկել հայերին։ Նախիջևանում հայերի հալածանքները, ամենօրյա վայրագությունները, սպանությունները, բռնությունները ուղեկցվում էին նրանով, որ ամեն օր ադրբեջանցիները ադրբեջանցի պաշտոնյաների և ոստիկանության աջակցությամբ գալիս էին հայերի մոտ և հայտնում, որ մի քանի օրից կամ նույնիսկ րոպեներից սկսվելու է հայերի կոտորածը, և որ հայերը պետք է անհապաղ լքեն Նախիջևանը։ Այդպես էլ վտարեցին հայերին։ Լեռնային Ղարաբաղի դեպքում 1980-ականների վերջին Ադրբեջանը փորձեց նոր ցեղասպանություն իրականացնել հայերի նկատմամբ, բայց բախվեց հայերի դիմադրությանը, ինչը հանգեցրեց տարածքների կորուստի:

Դա բոլորին է հայտնի և լավ փաստագրված է:

Մեկնաբանություն 2։ Հայոց բազմաթիվ ցեղասպանությունների շահառու են դարձել Թուրքիան, Ռուսաստանը և Ադրբեջանը։ Արևմտյան Հայաստանի տարածքը՝ Թուրքիայում, Խորհրդային Հայաստանի տարածքը՝ Ռուսաստանում և ընդլայնված Արցախի տարածքը՝ Ադրբեջանում (ավելի քան 150 000 քառ.կմ), Ազգերի լիգայի կողմից ճանաչվել է անկախ Հայաստանի տարածք։ Բայց այդ տարածքը, հայոց շարունակական ցեղասպանությունների արդյունքում, գրավել են Թուրքիան և Ադրբեջանը (120000 քառ.կմ), Ռուսաստանը (30000 քառ.կմ)։ Այնպես որ, ժամանակակից քարտեզը (այդ թվում ժամանակակից Հայաստանի և Ադրբեջանի քարտեզը) ձևավորվել է Հայոց ցեղասպանությունների արդյունքում։ Դա բոլորին է հայտնի և լավ փաստագրված է: Հետաքրքիր է, որ Հայաստանի ջախջախման հիմնական շահառուն թուրքերն էին (նրանք ստացան 120.000 քառ.կմ)։ Իսկ գլխավորը, ով փակում է Հայաստանի բերանը, Ռուսաստանն է (որը ստացել էր ընդամենը 30 000 քառ.կմ)։

Մինչդեռ այս ամենը բացահայտ հանցագործություն է, որի մասին պետք է տեղյակ պահել աշխարհի բոլոր երկրներին ու ժողովուրդներին։

Մեկնաբանություն 3. Ինչո՞ւ Հայաստանի ղեկավարությունը ավելի վաղ չի արտահայտել իր պահանջները աշխարհին։ Ամեն ինչ շատ պարզ է: Այս ղեկավարությունը նույնիսկ փոքր – ինչ չի շեղվում Ռուսաստանի ղեկավարության պահանջներից։ Ահա թե ինչու մենք ընդդիմությանն ենք առաջարկում կազմել և տարածել առաջարկվող փաստաթուղթը։

Վաղ թե ուշ այդ ճշմարտությունը կքննարկվի աշխարհում, և աշխարհը կճանաչի հայերի իրավունքները և Ղարաբաղի, և Նախիջևանի նկատմամբ։ Առաջարկվող փաստաթուղթը կազմելուց և այն լայնորեն տարածելուց հետո մենք կօգնենք աշխարհին վերականգնել ճշմարտությունը:

Գրիգոր Բարսեղյան, Հայ մասնագետների խորհրդի նախագահ, գիտությունների դոկտոր, Մարի Կյուրիի անվան միջազգային գիտական մրցանակի դափնեկիր