Երեխայի նյարդաբանական զարգացման 4 փուլերը

Մանրամասներ
դեռահաս

Երեխաները միշտ կզարմացնեն ձեզ: Բազմաթիվ գործոններ գոյություն ունեն, որոնք ազդում են վարքագծի վրա` էլ չասած այն մասին, որ ներքին և արտաքին ուժերը երբեմն կարող են երեխաներին ստիպել գործել նույնիսկ իրենց բնավորությանը հակառակ:

Այն ծնողները, ովքեր լավ են հասկանում, թե երեխաներն ինչպես են զարգանում նյարդաբանական մակարդակում, ավելի լավ են կարողանում ուղղորդել նրանց ուսուցման գործընթացում ու վարքագծային դրսևորումներում:

Ստորև կներկայացնենք երեխաների նյարդաբանական զարգացման փուլերի նկարագրությունը, և դուք կհասկանաք, թե ինչ են դրանք նշանակում երեխաների դաստիարակության համար:

1-ին` սենսոմոտորային փուլ

Դա տեղի է ունենում ծնունդից մինչև 2 տարեկանն ընկած ժամանակահատվածը: Այս փուլում երեխան սովորում է զգալ շրջակա միջավայրն իր զգացմունքների միջոցով: Օբյեկտների ու զգացողությունների հետ ունեցած փորձառության ընթացքում սխալների ու ճիշտ գործողությունների եղանակով նրանք սկսում են յուրացնել իրենց շրջապատող աշխարհը:

Մոտավորապես մեկ տարեկան հասակում երեխան ուսումնասիրում է օբյեկտի մշտականությունը, հասկանում է, որ օբյեկտը շարունակում է գոյություն ունենալ, նույնիսկ, եթե այն լքում է նրա տեսադաշտը:

Երեխաները նույնպես զարգանում են սոցիալական և էմոցիոնալ մակարդակներում, դրա համար էլ աջակցության համար նրանք սովորաբար դիմում են ծնողներին: Եթե դուք երբևէ հանդիպել եք երեխային, ում չեք ճանաչում, դուք հավանաբար նկատել եք, որ երեխան սովորաբար ծնողին է դիմում` հասկանալու համար, թե ինչպես արձագանքել:

Այս գործողությունը կոչվում է սոցիալական հղում կամ սոցիալական ճանաչում:

Առաջին բառը երեխաներն արտաբերում են մոտավորապես 6 ամսականում: Որպեսզի երեխային օգնեք զարգացնել լեզվական հմտությունները, հիշեք, որ նրանք հետևում են ձեր հայացքին:

Խոսելիս համոզվեք, որ դուք բառերը ճիշտ եք կիրառում, բառը լրիվ եք ասում ու այն կիրառում եք քերականորեն ճիշտ նախադասությունների մեջ:

2-6,7 տարեկան հասակում երեխան անցում է կատարում նախաօպերացիոն փուլին:

Այստեղ զարգացած են լեզվական հմտությունները: Երեխան կարող է սկսել սիմվոլների տերմիններով, զարգացնել թվային հասկացողությունը ու սկսել հասկանալ անցյալի և ապագայի միջև եղած տարբերությունը:

Այդ տարիքում երեխաները լավ են գլուխ հանում կոնկրետ իրավիճակներից: Սակայն վերացական հասկացությունները նրանց դժվար են տրվում:

2 տարեկանում նրանք ապշում են այն մտքից, որ ուրիշներն աշխարհը չեն տեսնում այնպես, ինչպես իրենք են տեսնում: Հոգեբանները վստահ են, որ 2 տարեկան երեխաները չեն կարող վերահսկել իրենց էմոցիաները:

Երբ նրանք ընկնում են հիստերիայի մեջ, նրանց շեղելու լավագույն տարբերակը, թերևս, սիրելիքի խաղալիքի առկայությունն է:

Որպեսզի երեխաներին օգնեն զարգացնել էմպատիան, ծնողները կարող են աշխատել երեխայի մտածողության զարգացման ուղղությամբ: Դա կօգնի նրանց հասկանալ ուրիշների տեսակետը:

Մյուս տակտիկան այն է, որ երեխայի համար կարդան այնպիսի պատմություններ, ուր նրանք պետք է իրենց դնեն այդ պատմության հերոսների տեղում:

6-7 տարեկանից սկսած` մինչև 11-12 տարեկանը երեխան մտնում է կոնկրետ օպերացիաների փուլ:

7 տարեկան հասակը համարվում է խելամտության տարիք: Այստեղ երեխան կարող է հասկանալ վերացական հասկացություններ, իրադարձությունների հաջորդականությունը ու կարեկցել ուրիշներին, նրանց, ում փորձը տարբերվում է իրենց փորձից:

Այս փուլում երեխաները կարող են սովորել աբստրակտ մաթեմատիկական հասկացություններ, բայց նրանք չեն կարողանում գլուխ հանել բարդ խնդիրներից, որոնք պահանջում են համակարգային դատողություններ:

Մասնագետներն այս փուլում խորհուրդ են տալիս հաշվի առնել երեխայի էմոցիոնալ զարգացումը: Ծնողները հաճախ չեն հասկանում, թե ինչպես են իրենց երեխաները տառապում ընտանեկան վեճերից կամ դեպրեսիայով տառապող ծնողներից:

Սկսած 12 տարեկանից` դեռահասային տարիքի ողջ շրջանում երեխան անցնում է օպերացիաների ձևական փուլ:

Այն զարգացնում է հիպոթետիկ մտածողության ունակությունները, վերացական և դեդուկտիվ մտածողությունները:

Որպես կանոն` դեռահասներն արդեն 15 տարեկանում սկսում են լավ հասկանալ դրանք: Բարոյական խնդիրները, ինչպիսիք են սոցիալական արդարությունը և վերացական գաղափարները, ինչպիսիք են հավանականությունները, նույնպես լիովին հասկանալի են դառնում նրանց համար: Դեռահասները հաճախ քմահաճ են ու գերզգայուն: Սովորաբար դա կապված է հորմոնների հետ, բայց դա ևս այն պատճառով, որ նրանց միջին ուղեղը շատ ակտիվ է այս փուլում:

Միջին ուղեղը պատասխանատու է հիշողության, էմոցիաների ու սեքսուալության համար: Ձեզ կարող է զարմացնել այն, որ ուղեղի ռացիոնալ մասը` պրեֆրոնտալ կեղևը, զարգանում է մոտավորապես մինչև 25 տարեկանը:

Այն պատասխան է տալիս այնպիսի բաների համար, ինչպիսիք են որոշումների ընդունումը, պլանավորումը, իմպուլսների նկատմամբ վերահսկողությունը ու ռիսկերի կանխումը:

Ահա թե ինչու դեռահասները, որպես կանոն, շարունակ էմոցիաներով են գործում, սակայն նրանց համար կարող է բարդ լինել դրանք արտահայտելը: Դա նույնպես բացատրում է ռիսկի նկատմամբ նրանց սերը:

Անպայման նրանց հետ խոսեք թմրանյութերի և ալկոհոլի, չպաշտպանված սեքսի ու այլ կործանարար բաների մասին: Նրանց սովորեցրեք այնպիսի բառեր ու արտահայտություններ, որոնք նրանք կարող են օգտագործել սոցիալական ճնշումից խուսափելու համար:

Երբ դեռահասը սխալ է գործում, փոխանակ զայրանալու ու դասեր տալու` աշխատեք դրանից դասեր քաղեր: Իրավիճակը վերլուծեք տրամաբանորեն:

Նրան հնարավորություն տվեք որոշումներ կայացնել, դատողություններ անել կամ ինչ-որ բան պլանավորել: Դա միասին արեք կամ արդյունքներն ինքներդ ամփոփեք, երբ նրանք կատարեն առաջադրանքը:

Իհարկե, երեխա դաստիարակելը բոլորովին էլ հեշտ բան չէ, բայց նյարդակենսաբանություն հասկանալը կարող է իրական օգուտ ունենալ: