Google-ին պատկանող բոտերից պաշտպանության հայտնի reCAPTCHA համակարգը փաստացի վերածվել է օգտատերերի գլոբալ հսկողության գործիքի՝ ընկերությանը բերելով հսկայական եկամուտներ: Ինչպես հաղորդում է Boing Boing հրատարակությունը՝ հղում կատարելով Chuppl-ի հետազոտությանը, միայն cookie-ֆայլերի միջոցով տվյալների հավաքման շնորհիվ Google-ը տարեկան վաստակում է մոտ 888 մլրդ դոլար:

Ինչպե՞ս է աշխատում հսկողությունը reCAPTCHA-ի միջոցով

Սկզբնապես համակարգը մշակվել է 2007 թվականին Լուիս ֆոն Անի կողմից հին գրքերի և թերթերի թվայնացման համար, իսկ 2009 թվականին Google-ը գնել է reCAPTCHA-ն և օգտագործել այն Google Books-ի և Street View-ի բարելավման համար: Սակայն 2025 թվականի դրությամբ փորձագետները նշում են, որ բոտերը հեշտությամբ շրջանցում են reCAPTCHA-ի պաշտպանությունը, բայց Google-ը շարունակում է այն ներդնել, քանի որ այն դարձել է օգտատերերի տվյալների հավաքման կարևորագույն գործիք:

Chuppl-ի հետազոտողները հայտարարում են, որ reCAPTCHA-ն ստեղծում է օգտատիրոջ բրաուզերի պիքսելային հետք և իրական ժամանակում հետևում է նրա գործողություններին ինտերնետում:

Կալիֆոռնիայի համալսարանի համակարգչային անվտանգության նախկին փորձագետ Էնդրյու Սերլզը հաստատում է, որ Google-ը ստանում է մուտք օգտատիրոջ յուրաքանչյուր փոխազդեցությանը վեբ էջում: «Dazed & Confused» իր հետազոտության մեջ նա եզրակացրել է, որ համակարգը ավելի շատ տվյալներ է հավաքում մարդկանց մասին, քան պաշտպանում է կայքերը բոտերից:

Ի՞նչ տվյալներ է հավաքում Google-ը

Հետազոտությունը բացահայտել է, որ reCAPTCHA-ն վերլուծում է.

• cookie-ֆայլերը,
• դիտարկման պատմությունը,
• բրաուզերի պարամետրերը, ներառյալ canvas rendering-ը,
• էկրանի թույլատրությունը,
• մկնիկի շարժումները,
• user-agent տվյալները (օգտատիրոջ սարքի և համակարգի մասին տեղեկատվությունը):

Այս տվյալները թույլ են տալիս Google-ին ճշգրիտ հետևել օգտատերերի ակտիվությանը և օգտագործել հավաքված տեղեկատվությունը, գոնե գովազդի անհատականացման համար:

Որքա՞ն ժամանակ են մարդիկ կորցնում reCAPTCHA-ի պատճառով

3600 օգտատերերի վարքագծի վերլուծությունը ցույց է տվել, որ reCAPTCHA-ում պատկերների հետ կապված առաջադրանքների լուծումը 557%-ով ավելի շատ ժամանակ է պահանջում, քան պարզ վանդակի նշումը: Արդյունքում՝ 2024 թվականին մարդիկ ծախսել են 819 միլիոն ժամ նման առաջադրանքներ լուծելու համար, ինչը համարժեք է 6,1 մլրդ դոլարի՝ կորցրած վաստակի տեսքով:

Միաժամանակ Google-ը շարունակում է ստանալ հսկայական շահույթ՝ հսկելով օգտատերերին և վաճառելով տվյալները գովազդատուներին, ինչը կասկածի տակ է դնում reCAPTCHA-ի գոյության սկզբնական նպատակը՝ որպես բոտերից պաշտպանություն: