Ուրիշի տունը խլած Սերգեյ Սմբատյանն ի՞նչ խղճով է շարունակելու ապրել

Երկար խմորումներից հետո, ի վերջո, կառավարությունը որոշեց վերակազմակերպել Պետական կամերային երաժշտական թատրոնը՝ միացնելով Հ. Պարոնյանի անվան երաժշտական կոմեդիայի պետական թատրոնին: Գործադիրի նույն որոշմամբ՝ «Պետական կամերային երաժշտական թատրոն» ՊՈԱԿ-ին պատկանող Երեւան քաղաքի Պռոշյան փողոց 1-ին փակուղի հ. 1 հասցեի 403,4 քառ. մետր մակերեսով անշարժ գույքը եւ դրա զբաղեցրած 0,056035 հա հողատարածքն անժամկետ, անհատույց օգտագործման իրավունքով տրվել է «Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախումբ» ՊՈԱԿ-ին: Ըստ այդմ՝ Սերգեյ Սմբատյանի ղեկավարած Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախումբն ապահովվում է շենքային պայմաններով՝ Պետական կամերային երաժշտական թատրոնի հաշվին։

Թատրոնի գլխավոր ռեժիսոր Սամսոն Ստեփանյանը մեզ հետ զրույցում չէր ուզում որեւէ կերպ մեկնաբանել կառավարության որոշումը, քանի որ թատրոնների միավորման հետ կապված՝ վաղուց ամեն ինչ ասվել է։ «Կարծում եմ՝ պարզ է, թե ինչ տրամադրություն է հիմա տիրում թատրոնում,- նշում է նա ու հավելում, որ, անկախ ամեն ինչից, իրենք իրենց ռիթմով շարունակում են աշխատել, որովհետեւ դեռ կոնկրետ հանձնարարական նախարարությունից չեն ստացել։ -Սա կառավարության որոշումն է, որը պետք է դեռ մանրամասնվի նախարարության կողմից՝ ժամկետների, ստեղծագործական կազմի, տեղափոխման առումով”։ Ստեփանյանն այլեւս անիմաստ է համարում բողոքի ցանկացած դրսեւորում․ «Ես եկել եմ այն եզրակացության, որ այս հասարակությունն արժանի չէ թատրոն ունենալ»։

Կառավարության հիմնավորմամբ՝ «թատրոնը հեռացել է իր կանոնադրական նպատակներից եւ չի տիրապետում երաժշտական թատրոնի գործունեությանն անհրաժեշտ ստեղծագործական եւ տեխնիկական բաղադրիչներին. թատրոնը չունի նվագախումբ, երգչախումբ եւ պարային խումբ»։

Այս առնչությամբ Ստեփանյանն ասաց․ «Տեխնիկական առումով՝ այո, այդպես է, մենք չունենք նվագախումբ, պարային խումբ, երգչախումբ, քանի որ այդ ամենն անում են դերասանները, եթե դրա կարիքը լինում է։ Այս մասին բավականին վիճաբանություններ են գնացել, որովհետեւ թատրոնը երաժշտական կոչվելով՝ ֆոնոգրամայով է աշխատում, քանի որ չունենք այդ տեխնիկական հնարավորությունները՝ միկրոֆոն, գործիքներ, այսինքն՝ մեր ֆինանսները թույլ չեն տալիս դա անել։ Բայց այստեղ կա մի նուրբ հարց․ բարեկամնե՛ր, եթե թատրոնը շեղվել է իր ձեւաչափից, ժամանակին զգուշացրեք դրա մասին, հնարավորություն եւ ժամանակ տվեք փոխելու, եթե դա չկատարենք, նոր արեք ձեր այս գործընթացը։ Բայց որեւէ մեկը դրա մասին չի խոսել մինչեւ այս։ Սա է, ինչո՞ւ եք սուտ խոսում, ժամանակին զգուշացրեք, եթե ձեւաչափը խախտվել է, նկատողություն տվեք կամ հանեք մարդկանց, թող նորից վերադառնան այդ ձեւաչափին, պահանջներ դրեք, բայց նայել, սպասել, հետո էլ ասել՝ այ, դուք հեռացաք ձեւաչափից, ձեզ պետք է լուծարենք կամ միացնենք ուրիշ թատրոնի հետ՝ դա մի քիչ սպիտակ թելերով կարված, արհեստական պատճառաբանություն է»։

Թատրո՞նը, թե՞ թատերական աշխարհը պարտվեց իշխանական համակարգին։ «Պարզվեց՝ միայն մեր թատրոնը, որովհետեւ մեր թատրոնը չի համապատասխանում, ըստ էության, այն չափանիշներին, որ նախարարությունը դնում է թատրոնների առաջ։ Անկեղծ ասած, ես չգիտեմ նաեւ, թե այդ չափանիշները որոնք են, չեմ էլ փորձել պարզել, որովհետեւ ես աշխատել եմ, ստեղծագործել, ամբողջ թատրոնի հետ միասին արել ենք այն, ինչ հնարավոր է մեր ուժերի սահմանում, եւ վստահ կարող եմ ասել, որ արել ենք լավ»։

Այդուհանդերձ, քիչ չէին այն գործիչները, ովքեր միացան թատրոնի պայքարին, բարձրաձայնեցին, որ չի կարելի նման բան անել, ինչո՞ւ չլսվեց ոչ մեկի ձայնը։ «Նման մարդիկ կան, ովքեր ունեն սկզբունք, բայց, ցավոք, մեր հասարակությունը, հատկապես՝ թատերական հասարակությունը, զուրկ է սկզբունքից։ Նրանք էլ են այսօր վտանգի առաջ, չգիտեն՝ վաղը, մյուս օրն իրենց հետ ինչ կլինի․ մեկը կարող է զրկվել աշխատանքից, մյուսը կարող է հեռանալ երկրից՝ հիասթափվելով էս ամեն ինչից։ Սա է մեր ամբողջ դժբախտությունը, իսկ անսկզբունքային մասսայի հետ ինչ ուզում ես, կարող ես անել։ Որոշման դեմ դուրս գալ, պայքարել․․․ այնքա՜ն որոշումներ են եղել, բայց ո՞ւմ համար պայքարես, ա՞յն հասարակության համար, որը հենց ստեղծել է այս ամբողջ պայմանը, որ թատրոն չլինի։ Ընդհանրապես կարծում եմ, որ այսօր Հայաստանին թատրոն պետք չէ, թատրոնը վերածվել է զվարճալիքի, դրանից բարձր իրենք չեն կարողանում ընկալել»։

ՀԹԳՄ նախագահ Հակոբ Ղազանչյանը եւս անակնկալի է եկել այս որոշումից, քանի որ հույս ուներ, նաեւ իրեն փոխանցված «մեսիջներից», որ հնարավոր է գոնե հետաձգվի այս հարցի լուծումը․ «Հույս ունեի, որ, այնուամենայնիվ, ողջամտությունը կհաղթի այս ամեն ինչին։ Ես ուղղակի զարմացած եմ, որովհետեւ ոչ մի մասնագիտական քննարկում չեղավ, եւ նույնիսկ այն մարդիկ, որոնք ի պաշտոնե կարող էին, պարտավոր էին պաշտպանել թատերական միավորը, հենց այդ մարդիկ նպաստեցին, որ թատերական միավոր կորցնենք»։ Ղազանչյանն ընդգծեց, որ Պարոնյան թատրոնում եւս այս լուրը շատ վատ են ընդունել։

Ըստ նրա՝ մեկ այլ խնդիր է, թե ինչպես է այս գործընթացն իրականացվելու, ավելին՝ կարծում է, որ անգամ նախարարությունում չգիտեն, թե ֆիզիկապես ինչպես է սա արվելու, «որովհետեւ որոշումով կարելի է «Կոմեդի ֆրանսեզն» էլ միավորել Գավառի թատրոնի հետ, բայց թուղթը մի բան է, ռեալ իրականությունն այլ բան է, ես դա չեմ պատկերացնում»,- ասում է նա ու հավելում, որ շարունակելու են պայքարել եւ ամեն ինչ անել, որպեսզի որոշումը վերանայվի։ Բայց արդյո՞ք նման հնարավորություն կա։ «Ես չգիտեմ եւ չգիտեմ, թե ինչպես են մեր ԿԳՄՍ նախարարությունում պատկերացնում 26 հոգանոց խմբին միավորելը մեկ այլ կոլեկտիվի հետ, երբ մենք տարվա մեջ 1-2 հոգի հազիվ ենք վերցնում՝ տասն անգամ գցել-բռնելով, բայց հիմա մեզ ասում են՝ 26 հոգու վերցրեք։ Կարելի՞ է մի քիչ պրոֆեսիոնալ մտածողություն ունենալ»։

Ղազանչյանը պակաս զարմացած չէ նվագախմբի գեղարվեստական ղեկավար Սերգեյ Սմբատյանի դիրքորոշումից․ «Ես ուղղակի ուզում եմ հասկանալ՝ իրենց հարցը լուծելու համար ուրիշի տունը մտնելով ի՞նչ խղճով են շարունակելու ապրել։ Իսկ այն, որ նա լռություն է պահպանում, հենց դրա վկայումն է, որ գուցե ասել են՝ քեզ հանգիստ պահի, հարցը լուծված է․․․։ Այդպիսի բան չի կարելի թույլ տալ մշակույթի ոլորտում՝ չի կարելի ուրիշի տուն մտնել սեփական հարցերը լուծելու համար, էլ չեմ ասում, որ մեկ թատերական միավոր կորցրինք։ Արգումենտն այն էր, որ թատրոնը չի համապատասխանում իր պրոֆիլային նպատակներին, դե այնպես արեք, որ համապատասխանի, իրավունքը ձերն է։ Հիմա վաղն էլ մեկ ուրիշը կորոշի, որ այս թատրոնը պետք է փակվի, ինչ, պետք է փակվի՞ կամ միավորվի ուրի՞շ թատրոնի։ Ես չեմ հասկանում այս մտածելակերպը»։

Ստացվում է, որ միավորման արդյունքում  մեկ միավոր թատրոն փակվում է, Պարոնյան թատրոնն էլ հարվածի տակ է ընկնում․ «Մեզ դնում են աբսուրդ իրավիճակի առաջ եւ իրենք էլ չեն պատկերացնում, թե ինչ վիճակ է։ Ավելին, կարծում եմ՝ կառավարությանը մղեցին մի մեծ ավանտյուրայի, կառավարությունն էլ, առանց հասկանալու խնդիրը, նման որոշում կայացրեց։ Ըստ էության, երեւի նախարարությունից էլ համոզեցին, որ քննարկում արվել է, բայց չեմ կարծում, որ եթե մասնագիտական քննարկում լիներ, այս որոշումը կկայացվեր»։                     

Որպես պայքարի ձեւ՝ ՀԹԳՄ նախագահը ճիշտ է համարում բանակցություններ վարելը, առանց քաղաքականացնելու այս հարցը։ Այդ ուղղությամբ փորձում է ինչ-որ բան անել եւ հույս ունի, որ որոշումը դեռ կարելի է վերանայել։

Հրապարակ․am